İlkokula gidiyordum, babam Almanya’daki bilimsel çalışmalarını tamamlayıp döndüğünde bana getirdiği hediye, o zaman için benim gözümde uygarlığın geldiği son noktaydı: radyolu dijital kol saati… Tabii ki, bunun heyecanı çabuk biterek, yerini Sinclair bilgisayara, onu da yine ilkokul yıllarımıza kafa ayarı ile damgasını vurmuş Commodore bilgisayarına terk etmişti. Bilgi birikimi ve dünyadaki pek çok gelişimin logaritmik olması nedeniyle 0’dan 1 gelmek için geçen zaman çok, ama sonrasında 2, 4, 8, 16, 32, 64 diye gidiyor. Son dönemlerde tıpta çığır açan gelişme ne diye soracak olursanız CRISPR teknolojisi derim. Bu konuyla ilgili daha önce yazdıklarımı da okumanızı tavsiye ederim:
- https://burakuzel-md.com/2014/12/15/bir-word-belgesi-gibi-genlerimizi-duzeltmek-mumkun-mu/
- https://burakuzel-md.com/2015/08/31/gen-optimizasyonu-ile-obezite-tedavi-edilebilir-mi/
Bu buluş, yakın zamanda hayatımızı değiştirecek, kolaylaştıracak. Benim şahsi beklentim, önümüzdeki 10 yıl içinde artık eczaneye gidip ilaç almak yerine, internet üzerinden vücudumuza software yüklemek. Bu durum bilgi aktarımındaki gelişimi anımsatıyor; pikaptan, kasete, cd’den, dvd’ye ve nihayetinde internete evirilen süreç.
Gelelim konumuza: şeker hastalığı salgın şeklinde devam ederken, tedavisinde kullandığımız Glukagon Benzeri Peptid-1 (GLP-1) benzeri ilaçlardan bahsetmek gerekiyor.
Normal şartlarda, GLP-1 insülin salınımını arttır, glukagon sekresyonunu inhibe eder, gıda alınımını ve iştahı azaltırken, gastrik boşalmayı geciktirir, kilo verdirir ve β hücresini apopitozisten korur. Bu etkileriyle diyabet tedavisinde etkindir, ancak bu ilaçların bir sıkıntısı ağızdan alınmak yerine enjeksiyon ile uygulanmalarıdır.
Bu çalışmada bilim insanları deriyi alıp, genetik olarak değiştirip, tekrar vücuda ekmeyi planlamışlar. Deri nakli, aslında plastik cerrahların yanık yaralarını kapatmak için sık yaptığı basit bir işlemdir. Bilim insanlarının fareler üzerinde yaptığı bu deneyde, fareden aldıkları deri greftini CRISPR sistemin kullanarak GLP-1 üretir hale getirmişler ve fareye tekrar nakletmişler. Nakil sırasında problem olmadığı gibi bu hücreler de yeni programlandığı gibi çalışır olmuşlar.
Son Söz
Bu teknolojinin gelmesini beklerken boş durmayalım, bir önceki yazımda okuduğunuz üzere teknolojiyi kendimizi değerlendirmek için kullanalım ve bol bol yürüyelim: https://burakuzel-md.com/2017/07/12/gunde-kac-adim-atilirsa-obezite-en-az-yari-yariya-azalir/
http://www.cell.com/cell-stem-cell/fulltext/S1934-5909(17)30274-6
Uzm. Dr. Burak Uzel 