Monthly Archives: Ocak 2018

IKIGAI

IMG_5085

Evet, pek değerli okurum, birlikteliğimizin sekizinci senesine girdiğimiz bu ayda, bir değişiklik yapayım ve yeni okuduğum bir kitaptan aldığım notları sizlerle paylaşayım istedim. Eğer bu konsepti beğenirseniz, devam ederiz…

Efendim şöyle ki, bu kitabın sahipleri, herkesin aradığı ölümsüzlük iksirinin peşine düşmüş insanlardan nasıl faydalanırız diye düşünüp bir kitap yazmaya karar vermişler. Kitabın ismine bakıp, yazarlarının Japon olmasını da tabii ki beklemeyin, ekonomik krizin etkilediği İspanyol’lar bu işe el atmış.

Kitabın isminden “Japonların Uzun ve Mutlu” yaşamlarının olduğu anlaşılıyor, ama ne kerametse mutlu yaşamla ilgili ilk alıntı bir Japon’dan değil, George Washington Burnap isimli bir Amerikalıdan: “Yaşamdaki mutluluğun ana şartları: yapacak bir şey, sevecek biri ve umut edecek bir şey.” Bunu George maalesef sadece kadınlara öneriyor, velakin bu aforizma “Kadının Alanı ve Görevleri” isimli kitapta mevcut (bkz. https://books.google.com.tr/books?id=ur8XAAAAYAAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false). Bilimsel çalışmalardaki ilk kural; başlığın neyse, aynı konuyu araştırmaktır, ama neyse ki bu kitabın böyle bir iddiası yok.

İkigai’nin kelime anlamını ise yazarlarımız kitabın ilk sayfasında “raison d’etre”  olarak belirtmişler, dolayısıyla eğer Fransızca’nız yoksa ikigai, bir nevi ikinai durumu oluşturmakta bünyede…

Yine ilk sayfada Marc Winn isimli bir abinin havalı bir Venn diyagramı var ama ben bu kesişim kümesinin bana ne kattığını ve ortasında bulunan ikigaiyle bağlantısını çözemedim. Ancak bu vesileyle Marc Winn’in çok ulvi bir projesi olduğunu öğrendim: 2020 yılına kadar Guernsey’i dünya üzerinde yaşanabilecek en iyi ada gayesi olan “Karahindiba Vakfı”. Bu arada Guernsey de şuradaymış ( http://www.wikizero.net/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvR3Vlcm5zZXk ) . Eğer bu projeye katılmak isterseniz de şuraya bir uğrayın http://dandelion.gg/

Okinawa’lıların Ortalama Ömürlerinin Neden Daha Fazla Olduğunun Nedenleri?

  1. Hara hachi bu

Bu deyim Japonca ’da midenin %80’nini doldur demekmiş. Aslında, hemen tüm canlılarda yaşamı uzatan en önemli faktörlerden birisi açlık olduğu bilimsel olarak gösterilmişti. 88 yaşındaki Yuki de şöyle demiş yazarımıza: “ Yiyerek daha uzun yaşayamazsın. İşin sırrı gülümsemek ve daha iyi zaman geçirmektir.”

 

  1. Sosyal bağlar ve ev dışı yaşam

İnsan doğası gereği yalnız yaşayamıyor; özellikle sosyal izolasyon ve sedanter hayat ömrü hızla azaltıyor. Ne yapıp edip sosyal hayattan kopmamak gerekiyor. Yazarlar da Japonya’da kalıcı emekliliğin olmadığını, insanların uğraşlarına devam ettiğini gözlüyorlar. Okinawa’da ise fertler mahalle ağlarıyla birbirine bağlı, imece usulü yardımlaşma yaygın.  Küçük şeyleri bile kutluyorlar. Bir genel özellik de, her Okinawa’lı bahçesiyle uğraşıyor; bu şekilde insanı hayata bağlayan bir amaç edinildiği gibi, ev dışında düşük yoğunlukta beden hareketleri yapılıyor.

 

İstanbul’da yaşayanlar için belki bahçecilik zor, ancak daha çalışırken bile insanın kendine bir başka iş yedeklemesi gerek; bizim Bakırköy çevresinde en sık yapılanlardan biri sokak hayvanlarını beslemek.  Bir de ev dışında bir hayat, insanın olmazlarında bir tanesi, çünkü beyin ve vücut en fazla ev dışında çalışıyor; işleyen demir de pas tutmuyor.

 

  1. Endişelenmemek

Normal şartlarda vahşi doğada hayvanlar tehlike fark ettiklerinde ya savaşırlar, ya da kaçarlar; bunu yapabilmek için de kandaki kortizon, adrenalini arttırırlar, yani ocağı kömürle doldururlar. Ama bizim medeni hayatımız bizi sürekli tehdit altındaymış gibi tutuyor, en azından telefonun şarjı bile bir stres kaynağı hayatımızda. Bu ve benzeri duygusal yükler insan vücudunu bozuyor. Bununla baş edebilmek için bu yazıma bakabilirsiniz: https://burakuzel-md.com/2015/01/20/stresle-basa-cikmak-icin-7-adim/

 

Uzun Ömre Gazel

 

Sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmek için

Hoşlandığın her şeyden az az ye

Erken yat, erken kalk ve sonra çık yürüyüşe.

Her günü sükûnetle yaşa ve keyfini çıkar yolculuğunun.

Sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmek için

İyi geçinelim arkadaşlarımızla,

İlkbahar, yaz, sonbahar, kış

Her mevsimin mutlulukla çıkartırız tadını.

Parmaklarımızın ne kadar yaşlandığına takılmamak işin sırrı

Onları çalıştırmaya devam ettirirsen, kutlarsın yüzüncü yılını.

 

IKIGAI

Japonların Uzun ve Mutlu Yaşam Sırrı

Hector Gatcia ve Francesc Miralles

ISBN: 978-605-2361-45-0

IKIGAI için yorumlar kapalı

Filed under Genel

Tip 1 Şeker Hastalığının Kesin Tedavisi Mümkün Olabilir Mi?

“21. yüzyılın cahili okuma yazma bilmeyen olmayacak; öğrenmeyen, öğrendiğini bırakmayan ve tekrar öğrenmeyen olacak.  -Alvin Toffler

Bilgilerimizin gelişimi ışık hızına yaklaştı; geçen hafta kızımla Matrix filmini izlerken,  Defne, Matrix’in 1999 yapımı olmasına çok şaşırdı, sanki 90’lı yıllar tarih öncesine aitmiş gibi tahayyül ediyordu.

Birkaç temel bilgi verdikten sonra, konumuza geri döneceğim.

  1. 23 kromozomunu annemizden aldığımız, 23 kromozomunu babamızdan aldığımız ilk hücremizin içerdiği bilgi, vücudumuzdaki her organın bilgisine sahip. Bu hücre bölünerek çoğalıyor ve çoğalan hücreler, zaman ve etkilerle organlara dönüşüyor. Dolayısıyla, vücudumuzdaki her hangi bir hücre tekrar programlanarak istediğimiz hücre haline potansiyel olarak getirebiliriz.
  2. Tip 1 Şeker Hastalığında, insülin salgılayan ve pankreasta bulunan beta hücreleri yok oluyor, vücudumuzda da insülin üretecek başka hücre çeşidi yok. İnsülin ağızdan alındığında parçalanıyor, dolayısıyla enjeksiyon dışında pek bir alternatif yok (nefesle alınan insülin var, ama sonuçlar biraz karışık). Organ nakli veya beta hücre nakli ise pek pratik değil.

Pankreasta bulunan ve de adacık hücrelerinin %20’sini oluşturan bir de alfa hücreler grubu var. Bu hücreler glukagon üretiyorlar. Bu hücrelerin beta hücresine çevrilmesinde birkaç avantajı var:

  1. Alfa hücrelerinin gelişimi beta hücrelerine benziyor, dolayısıyla tekrar programlanması daha kolay
  2. Alfa hücreleri , beta hücrelerinin yakınında konuşlanmış durumda.
  3. Diyabette alfa hücre sayısı artıyor, dolayısıyla programlanacak hücre sayısı fazla.
  4. Alfa hücrelerinde azalma şeker metabolizması üzerine kötü etkide bulunmuyor
  5. Glukagon diyabette zararlı, alfa hücrelerinin bir kısmının beta hücresine çevrilmesi kan şeker kontrolünde faydalı olabilir.

Bu çalışmada, bilim insanları alfa hücrelerini beta hücrelerine çevirmek için adeno-ilişkili viral vektör kullanmışlar. Yani, bu virüs ile alfa hücreleri enfekte edilmiş ve bu virüs ile (pankreatik ve duodenal homeobox 1-Pdx1 ve MafA trankripsiyon faktörleri) bilgiler alfa hücrelerine taşınmış, bir nevi alfa hücresinin programına yama yapılmıştır.

Aşağıdaki grafiği anlaşılması için basitleştirdim, orijinaline yazının sonundaki linkten bakabilirsiniz.

Alfa Beta

Çalışmada, farelerdeki beta hücreleri, ALX maddesi ile yok ediliyor, kan şekeri şekilde görüldüğü gibi 400’ün üzerine çıkıyor, 7. gün AAV (adeno ilişkili vektör) ile yama programı uygulanıyor. Kırmızı çizgi tekrar programlanan grubu gösteriyor, gördüğünüz gibi kan şekeri 21.günden itibaren normale dönüyor, tekrar programlanmamış farelerde ise kan şekeri yine 400’lerde seyrediyor.

Şu anda bu yöntem insanlardaki Tip1 Şeker Hastalığının tedavisinde uygulanmıyor. Ancak, geçen hafta New England Journal of Medicine’da yayımlanan bir çalışmayı da bu vesile ile paylaşayım: kanamaya neden olan Hemofili A hastalarında (kan pıhtılaşmasında etkili olan faktör 8’in eksikliği) benzer bir yöntemle (adenovirüs ilişkili vektör ile yama programı) tekrar faktör 8 üretimi sağlandı (8 hastanın 7’sinde ).

Sonuç olarak, bazı hastalıklar tarih sayfasındaki yerlerine doğru hızla ilerliyorlar. Müthiş…

 

http://www.cell.com/cell-stem-cell/fulltext/S1934-5909(17)30472-1

http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1708483

Tip 1 Şeker Hastalığının Kesin Tedavisi Mümkün Olabilir Mi? için yorumlar kapalı

Filed under Şeker Hastalığı (Diyabet)

Okumak Değil, Yeniden Programlamak

“21. yüzyılın cahili okuma yazma bilmeyen olmayacak; öğrenmeyen, öğrendiğini bırakmayan ve tekrar öğrenmeyen olacak.  -Alvin Toffler

Yarınki yazımız, kişilerin değil; hücrelerimizin tekrar öğrenmesiyle alakalı olacak: tip1 şeker hastalığında (alfa) hücrelerinin insülin salgılayan (beta) hücrelerine nasıl dönüşebileceğini araştıran bir yazımız var.

 

IMG_5057

Okumak Değil, Yeniden Programlamak için yorumlar kapalı

Filed under Genel