Bugün konuşacağımız konu rosiglitazon isimli şeker ilacı. Konunun çok ciddi olması ve genel pratiği değiştireceğini düşündüğümden, diğer yazılardan farklı olarak biraz daha detaylı konuyu yazacağım. Rosiglitazon, insülin direncini kıran nisbeten yeni bir ilaç. Bu ilaç kan şekerini düşürmekte etkin olmasına etkin, ama kalp-damar sistemi üzerine etkileri de pek hafife alınacak gibi değil. Özellikle kalp yetersizliği olanlarda bu tip ilaçların kullanılması uygun olmamaktadır. Nedeni ise su-tuz tutulumunu arttırıp kalp yetersizliğini kötüleştirebilmesidir. Son dönemlerde ise, yapılan çalışmaların analizinde kalp krizinin (myokard enfarktüsü) rosiglitazon kullanan hastalarda artmış olduğu bildirilmeye başlanılmıştır.
Rosiglitazonun dahil olduğu thiazolidinedion grubu ilaçlar çok sayıda genin ekspresyonunu düzenleyen nükleer reseptör agonistleridir. İnsülin duyarlılığını arttıran bu ilaçlar peroxisome proliferator-activated reseptörlere bağlanarak bu ietkiye neden olurlar (PPAR). PPAR’lar hücre çekirdeğinin membranında bulunan reseptörlerdir. Thiazolidinedionlar PPARα, PPARβ/δ değil, PPARγ ‘a bağlanırlar.
PPAR’lar yağ hücrelerinde , karaciğer , kas, kalp, endotel ve damar düz kas hücrelerinde bulunurlar. PPARγ ise genellikle yağ hücrelerinde bulunmaktadır.
Rosiglitazon aynı zamanda matriks metalloproteinaz3 üretimini arttıran geni de aktive etmektedir. Sözkonusu enzim plak rüptürüne neden olduğu düşünülmektedir. Yani rosiglitazon’la MI arasındaki ilişki bu enzim üretiminden geçtiği düşünülmektedir.
2009 satışları 1milyar doları geçen bu ilacın kalp krizi ve tüm nedenlere bağlı ölümlerle ilişkisini araştıran bugünkü makalemiz, yapılan 56 çalışmanın meta-analizidir. Bu çalışmalara toplam 35531 hasta alınmış ve bu hastaların 19509’una rosiglitazon verilmiştir.
Sonuçlar
Myokard Enfarktüsünde artış, odd’ların oranı 1,28; p:0.04
Kalp-damar sistemine bağlı ölümler, odd’ların oranı 1.03; p:0.86
Rosiglitazon kullanımı kalp krizi riskini arttırmaktadır. Bu verilerin ışığında FDA, halihazırda devam eden TIDE (Thiazolidinedione Intervention With Vitamin D Evaluation) çalışmasını durdurmuştur. Bu noktada, rosiglitazonu diyabet tedavisi dışına almakta fayda olacaktır.
* Steven E. Nissen; Kathy Wolski. ”Rosiglitazone Revisited: An Updated Meta-analysis of Risk for Myocardial Infarction and Cardiovascular Mortality” Arch Intern Med. 2010;170(14):1191-1201.
**http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm219780.htm
Uzm. Dr. Burak Uzel 