Hashimoto tanısı koyduğum hastalarıma hep şu örneği veririm; şimdi buradan (Çamlık Hastanesi) Özgürlük Meydanına yürüseniz, en az iki-üç hashimotoluya çarparsınız. Hastalık 1912’de bu konuda bilimsel çalışmasını yayınlayan Japon bilim insanı Hakaru Hashimoto ismiyle anılmaktadır.
Hashimoto hastalığı belki de ilk kez tarif edilmiş olan bir oto-immün hastalıktır. Oto-immünitenin ne olduğunu anlatmam için bağışıklık sisteminin nasıl çalıştığını anlatmam gerekiyor:
Bağışıklık sistemi oldukça karışık bir konu olsa da, genel olarak benden veya benden değil ayırımı ile çalışmaktadır. Benden olana bir şey yapmazken, benden olmayanı yok etmeye çalışır. Bazen dost-düşman bir birbirine karışır, o zaman da oto, yani kendimize bağışılık, yani immünite gelişir. Eğer bağışıklık sistemimiz günün birinde tiroide bakıp ya sen benden değilsin deyip tiroidi yok edebilir; bu duruma Hashimoto hastalığı diyoruz. Tiroid dokusu azaldıkça da tiroidin ürettiği hormon olan T4 azalmaktadır. Tiroid hormonları vücudumuzun hızını (metabolizma) ayarlamaktadır. Fazla salgılandığında metabolizma hızlanmakta, az çalıştığında metabolizma yavaşlamaktadır. Az çalışmasına da hipotiroidi demekteyiz.
Hipotiroidi Olduğumu Nasıl Anlarım?
Ciltte kuruma
Kabızlıkta artış
Üşüme, kolay ısınamama
Kilo vermede zorluk
Parmak basmakla iz bırakmayan ödem-şişme
Kötü hafıza
Adetin fazla olması
Kas ağrıları
Ancak bunlardan hiçbirisi hipotiroidi için özel değildir; bunların hiçbiri olmaksızın hipotiroidi olabilirsiniz.
Hipotiroidi Tanısı Nasıl Konulur?
Kan tetkiki yaptırılarak TSH ve serbest T4 hormonlarına bakıldığında hipotiroidi olup olmadığı anlaşılmaktadır. Hipotiroidi olan hastalarda herhangi bir şikayet olmadığı için ben check-up için başvuran hastalarımda bu tetkikleri istemekteyim.
Bir İnsan Neden Hipotiroidi Olur?
Hipotiroidinin en sık sebebi Hashimoto Hastalığıdır; bu hastalıkta kendi bağışıklık hücrelerimiz tiroid bezini yabancı olarak algılar ve tiroid bezini yoketmesi nedeniyle tiroid hormonu salgılanamaz. İkinci sırada tiroid ameliyatı olanlarda hipotiroidi görülmektedir.
Tedavi Nedir?
Tedavide, vücudumuz için gereken tiroid hormonun yerine konulmasıdır. Hastalarımda dikkat etmelerini istediğim, ilaçın aç karna alınması ve ilaçtan sonra en az yarım saat (hatta 1 saat) birşey yememeleri gerekliliğidir.
Koroner Arter Hastalığı Olayları (hazard oranı)
TSH =4.5 ile 6.9 mIU/L için 1 (yani fark yok)
TSH = 7.0 ile 9.9 mIU/L için 1.17
TSH =10 ile 19.9 mIU/L için 1.89
Özellikle TSH 10mIU/L üzerinde koroner arter hastalığı ve buna bağlı ölüm riski artmaktadır.
Bu durum Hashimoto hastalığında da benzer bulunmaktadır. Ama yakın bir zamanda yapılan bir çalışmada, tiroid hormonu tedavisi uygulanan (bildiğiniz o ilaç) hastalarda artmış olan kalp damar hastalığı riskinin normal geldiği gözlenmiştir.
Sonuç
Eğer Hashimotonuz varsa düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmayı unutmayın.
Nicolas Rodondi, et al. “Subclinical Hypothyroidism and the Risk of Coronary Heart Disease and Mortality” JAMA. 2010;304(12):1365-1374. doi:10.1001/jama.2010.1361
Wei-Hung Chen, et al. “Hashimoto’s Thyroiditis, Risk of Coronary Heart Disease, and l-Thyroxine Treatment: A Nationwide Cohort Study”. http://press.endocrine.org/doi/abs/10.1210/jc.2014-2990
Uzm. Dr. Burak Uzel 