Tiroid bezinin az çalışmasına hipotiroidi diyoruz. Tiroid bezinin az çalıştığını ise, serbest T4 ve TSH düzeylerine bakarak çoğunlukla anlıyoruz. Çok nadir bazı durumlarda ek tetkikler de gerekiyor. Tiroidin az çalışması kilo artışına, fazla çalışması ise kilo vermeye neden olabilir. Kitaplarda her ne kadar çok didaktik anlatılsa da, gerçek hayat böyle değil. Daha bugün ciddi hipertiroidisi, yani tiroidi fazla çalışan bir hastama tedavi başlarken, hastam bana bu hastalıktan dolayı mı kilo aldığını sordu. Hâlbuki kilo vermiş olmasını beklerdim.
Mantık, tıpta her zaman işlemiyor. Seneler önce, Cerrahpaşa’da okurken ortopedi sözlü sınavında sevgili hocam Prof.Dr. Murat Hız’la ilgili bir anımı da bu araya sıkıştırayım. Hoca bizi grup grup alıyordu, bizden önceki tüm grubu bütünlemeye bırakmıştı; kitapta olmayan sorular soruyordu. Ben, ilk birkaç sorusunu cevaplayabilmiştim, son sorusu alçı dünyada en fazla nerede üretilir olmuştu. Ben de mantık yürüterek, eğer bu soruyu hoca sorduysa kesin Türkiye olmalı diye düşündüm ve “Türkiye” dedim. Hoca tabii ki tatmin olmayarak Türkiye’de nerede diye sordu, bu sefer de alçı nerede en fazla olabilir diye düşünürken “Pamukkale” deyiverdim. Hoca okkalı bir küfürle beni odadan çıkarttı, ama neyse ki yazılı sınavda tam puan aldığım için sınavı geçebildim.
Konumuza geri dönelim… Kadın doğumcularının ısrarlı baskılarıyla, artık havada uçan kuşa bile tiroid ilacı veriyor olsak da, bugün bahsedeceğim konu yaşlı popülasyonu ilgilendiriyor. Çalışma çift kör, randomize, plasebo kontrollü, paralel grupla yapılmış ve 65 yaş üzerinde, TSH’sı 4.6-19.9 arasında olup, serbest T4’ü normal olan 737 erişkin çalışmaya alınmış. 368 hastaya 50 μg levotiroksin verilmiş ve doz ayarlaması yapılmış, 369 hastaya da plasebo (içinde etkin madde bulunmayan ilaç) verilmiş. Ortalama yaşı 74.4, ortalama TSH’sı 6.4 olan bireylerin 1 . yıl sonunda aktif ilaç alanlarda TSH’sı 3.63’e gerilemiş, etkin ilaç almayanlarda ise değer 5.48’de kalmış, yani ilaç etkin. Ancak hipotiroide bağlı semptom skorunda ve yorgunluk skorunda bir değişiklik bulanamamıştır.
Sonuç
Eğer TSH’nız 4.6-19.9 arasında, serbest T4’ünüz normalse, levotiroksin sizin şikayetlerinize fayda sağlamayacaktır. Ancak bu çalışmanın neticesinde ilaç almayın veya ilacı kesin sonucunu çıkartmayın, zira bu durumda ilaç alıp almamanın kalp damar hastalığı riskini nasıl değiştirdiği araştırılmamıştır. Genellikle biz hekimler TSH 7.5 üzerindeyse ilaç başlarız, gebelikte ise bu sınırımız 2.5’a iner.
David J. Stott, et al. “Thyroid Hormone Therapy for Older Adults with Subclinical Hypothyroidism”. N Engl J Med 2017; 376:2534-2544June 29, 2017DOI: 10.1056/NEJMoa1603825
Uzm. Dr. Burak Uzel 