Mechanism of insulin release in normal pancreatic beta cells. Insulin production is more or less constant within the beta cells. Its release is triggered by food, chiefly food containing absorbable glucose. (Photo credit: Wikipedia)
Yeni çalışmaları gözden geçirirken, insanlığın ne kadar çok bilgi biriktirebildiğini, sistematik çalışmanın nelere kadir olduğunu görmek beni büyülüyor. Şeker hastalığının (Tip2 şeker hastalığı) ne kadar karışık bir hastalık olduğunu da bu vesile ile öğreniyoruz.
Serbest Yağ Asitleri
Yağ asitleri trigliserit veya fosfolipit gibi başka moleküllerde yer alabilirler. Başka moleküllere bağlı olmadıklarını özellike belirtmek amacıyla “serbest yağ asidi” olarak da adlandırılabilirler.
Serbest yağ asitleri vücuttaki çoğu doku için önemli bir enerji kaynağıdır, çünkü parçalanmaları sonucunda çok sayıda ATP molekülünün oluşmasını sağlarlar. Çoğu hücre tipi enerji elde etmek için hem glikoz hem de yağ asitleri kullanabilir. Ancak kalp ve kas hücreleri yağ asitlerini tercih ederler. Beyin ise yağ asitlerini yakıt olarak kullanmaz, onlar yerine glikoz, veya keton cisimcikleri kullanır. Keton cisimcikleri karaciğer tarafından açlık veya düşük karbohidrat beslenmesi durumlarında üretilir (1).
İnsülin Salgılanmasında Serbest Yağ Asitleri
Şeker hastalığında, kilo fazlalığının insülinin fazla salgılanmasına neden olduğunu biliyoruz. Normal şartlar altında şeker, pankreasdan insülin salgılanmasını arttırmaktadır. Bu artışı serbest yağ asitleri, G-protein-coupled reseptörü (GPR40) (serbest yağ asidi reseptörü 1) ile daha da arttırmaktadır.
2003 yılına kadar GPR40 reseptörü öksüz, yani ligandı bilinmeyen reseptör olarak bilinirken, Takeda İlaç Şirketinin biliminsanları, bu reseptörün pankreasda bol miktarda bulunduğunu tesbit etmişler ve bu çalışmalarını Nature dergisinde yayınlamışlardır (2).
Yeni Grup İlaç
Bugün sizlere bahsedeceğim çalışma, GPR40 agonisti olan TAK-875 isimli ağızdan kullanılan yeni bir ilacın etkinliğinin ve güvenli olup olmadığının değerlendirildiği bir Faz 2 çalışmadır. Çalışma Takeda İlaç Firması sponsorluğunda yapılmış ve diyet/egzersizle iyi kontrol sağlanmamış Japon tip 2 şeker hastaları değerlendirilmiştir. Çalışma plasebo kontrollü olarak yapılmış ve aynı zamanda bir grup hastaya farklı grup bir oral antidiaybetik ilaç (glimepirid) kullanılmıştır.
Sonuçlar
Plasebo ile karşılaştırıldığında, TAK-875, glimepiride benzer HbA1c ( 3 aylık kan şekerinin ortalamasını yansıtan bir değer) düşüşüne neden olmuştur, Yani şeker kontrolünde etkilidir. Bu ilaç glimepiride göre daha az hipoglisemi (şekerin fazla düşmesi) atağına neden olmaktadır.
1. http://tr.wikipedia.org/wiki/Ya%C4%9F_asidi
2. Itoh, Y. et al. Free fatty acids regulate insulin secretion from pancreatic beta cells through GPR40. Nature 422, 173–176 (2003)
3. Kohei Kaku, et al. Diabetes Care February 2013 vol. 36 no. 2 245-250
Uzm. Dr. Burak Uzel 