1. Genel Etkinlik
Aşının etkinliği mevsime, virüsün mutasyon durumuna (antijenik drift) ve bireyin bağışıklık sistemine göre değişir. Ortalama olarak: Sağlıklı genç erişkinlerde: %60–70 civarında koruyuculuk sağlar. 65 yaş üstünde: Daha düşük (%30–50), ama hastaneye yatış ve ölüm riskini %70–80 azaltır. Yani koruyuculuk sadece enfeksiyonu önlemek değil, aynı zamanda hastalığın şiddetini azaltmak üzerine de odaklıdır.
2. Riskli Gruplardaki Etki
Kronik kalp-akciğer hastalığı, diyabet, immünsüpresyon, gebelik gibi durumlarda aşı komplikasyon riskini belirgin azaltır. Gebelerde hem anne hem de bebekte ciddi komplikasyonlara karşı koruyucudur.
3. Yıllık Değişkenlik
Aşı etkinliği yıl bazında %40 ile %70 arasında değişir. Nedeni: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) her yıl, bir sonraki sezonun öngörülen baskın suşlarına göre aşı içeriğini günceller. Bazı yıllarda aşı ve dolaşımdaki virüsler iyi eşleşirse etkinlik daha yüksektir; eşleşme zayıfsa düşer.
4. Klinik Sonuçlara Katkı
Hastaneye yatışları %40–70 azaltır. Yoğun bakım ve mortaliteyi %70–80 azaltır (özellikle yaşlı ve risk grubunda). Çocuklarda otitis media, yaşlılarda pnömoni ve kalp krizi riskini de düşürdüğü gösterilmiştir.
5. Toplum Sağlığı Açısından
Sağlık çalışanlarının ve bakımevi gibi kapalı alanlarda yaşayanların aşılanması, toplumda bulaşı azaltır. Sürü bağışıklığı sağlamaz, ama salgınların şiddetini düşürür.
Uzm. Dr. Burak Uzel 