Geçen hafta Cerrahpaşa’da birlikte ihtisas yaptığımız asistan arkadaşlarımızla buluştuk. Bir önceki buluşmamızdan çok uzun süre geçmemiş olmasına rağmen, Serkan (Tatlıağaç) ve Özay (Tiryakioğlu) hem kilo verdiler, hem de beden olarak çok fit oldular; her iki arkadaşımız da özellikle diyabet alanında Türkiye’nin en iyi hekimlerindenler, dolayısıyla da hastalarına da iyi bir rol-model oldular bu şekilde.
Kilo vermede en önemli unsur ağızdan geçen kalori miktarı; bunu azaltmadan başarı olmuyor. Ağızdan kullanılan deyince, hemen aklıma bir hasta anısı geliyor; Cerrahpaşa organ naklinde çalışırken, bir hastaya organ reddini engellesin diye verdiğimiz ağızdan bir ilacın kan seviyesine bakıyoruz, hiç yükselmiyor. Takılan böbreği vücut atacak diye korkuyoruz, ilacın dozunu arttırıp duruyoruz, ama nafile… Yükselmiyor, yükselmiyor, yükselmiyor… Sonunda hocalara danışıyoruz, hastaya sorun diyor, nasıl kullanıyormuş ilacı diye. Sonunda öğreniyoruz ki, ilaç o kadar büyük ki hasta ilacı fitil zannetmiş.
Kilo vermede unutulan noktalardan bir tanesi de uyku ve onun kalitesi. İnsan ırkı geceleri mağarasında uyumak (gece yırtıcılarına yem olmamak için) gündüz de sebze meyve toplamak için uzun yürüyüşler yapmak için dizayn edilmiş.
Bugün bahsedeceğim çalışma uyurken suni ışığa maruz kalmakla alakalı; buna gece lambaları olduğu kadar televizyonun ışığı da dahil.
35-74 yaşında kadınlar 2003-2009 yıllarında çalışmaya alınmış ve 2015 yılında takip tamamlanmış. Bu çalışmaya kanser, kalp damar hastalığı olmayan, gece nöbeti olmayan ve başlangıçta gebe olmayan 43.722 kadın alınmış.
Uyku esnasında ışık şu şekilde kategorize edilmiş:
Işık yok
Odada küçük gece ışığı
Odanın dışında ışık
Odada ışık veya televizyon
Sonuçlar
Çalışmanın başında geceleri her hangi bir ışığa maruz kalanların daha fazla obez olduğu gözlenmiş
Çalışma esnasında (ortalama 5 yıl), eğer ışığa maruz kalarak uyku varsa obezite gelişme olasılığı artmaktadır (RR 1,19).
Işıksız ortamda uyuyanlarla, televizyon ile uyuyanlar karşılaştırıldığında, tv’nin 5kg kiloyu arttırdığı gözlenmiş .
İnsanlar konfora çok alışmış.
Konforun daha iyi olduğunu düşünüyorlar
Esas güzel olanı fırlatıp atıyorlar.
-Peki nasıl aydınlatıyorsunuz etrafı?
Mumlarla ve lambalarla.
-İyi de, gece çok karanlıktır.
Evet, zaten öyle olması gerekir.
-Geceleriniz de gündüz gibi aydınlansa, fena mı olur?
Gecem aydınlansın istemem, çünkü o zaman yıldızları göremem.
Dreams – Akira Kurosawa
Yong-Moon Mark Park, et al. “Association of Exposure to Artificial Light at Night While Sleeping With Risk of Obesity in Women”. JAMA Intern Med. Published online June 10, 2019. doi:10.1001/jamainternmed.2019.0571
Uzm. Dr. Burak Uzel 