Horlama Değil 🚨

Obstrüktif uyku apnesi (OSA), uykuda üst hava yolunun tekrarlayan kollapsı ile karakterize, intermitan hipoksemi ve uyku bölünmeleriyle seyreden yaygın bir hastalıktır. Uluslararası sınıflamaya göre ağır OSA, apne-hipopne indeksinin (AHI) ≥30/saat olmasıyla tanımlanır. Bu düzeydeki hastalar, uyku boyunca yüzlerce kez solunum durması atağı yaşar ve bu durum belirgin fizyolojik stres yanıtları oluşturur.

Patofizyoloji: Sempatik Aktivasyon ve Stres Yanıtı

Ağır OSA’nın temel fizyopatolojik mekanizmaları şunlardır:

1. İntermittan Hipoksemi

Her apne sırasında oksijen satürasyonu düşer, ardından yeniden yükselir. Bu döngü, oksidatif stresi ve endotel disfonksiyonunu artırır.

2. Tekrarlayan Arousal ve Sempatik Aktivasyon

Her solunum durması atağı, beyin sapında mikrouyanıklıklara yol açar. Bu olay, sempatik sinir sisteminin aktivasyonunu sürekli tetikler.

Bu süreçte fizyolojik olarak:

Katekolaminler (adrenalin, noradrenalin) yükselir → akut hipertansiyon, taşikardi Hipotalamo-hipofiz-adrenal (HPA) aksı aktivasyonu artar → kortizol sekresyonu yükselir Baroreseptör yanıtları bozulur → gece boyunca non-dipping hipertansiyon

Bu mekanizmalar ağır OSA’nın neden “çok sistemli bir stres hastalığı” olarak kabul edildiğini açıklamaktadır.

Metabolik Sonuçlar: İnsülin Direnci ve Glukoz Metabolizması

Ağır OSA, metabolik sendromla yakın ilişkilidir. Birden fazla çalışma şunu göstermiştir:

İntermittan hipoksemi ve stres hormonları → insülin sinyal yollarında bozulma Sempatik tonus artışı → glukoz üretiminin artması Kortizol artışı → insülin direncinin yükselmesi

Çalışmalarda ağır OSA’da:

İnsülin direncinin belirgin arttığı, Bozulmuş glukoz toleransı ve tip 2 diyabet riskinin 2–5 kat yükseldiği, CPAP tedavisinin glisemik kontrolü iyileştirdiği

rapor edilmiştir.

Kardiyovasküler Riskler

Ağır OSA; hipertansiyon, koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, aritmiler ve serebrovasküler hastalıklarla güçlü şekilde ilişkilidir.

1. Hipertansiyon

OSA, sekonder hipertansiyonun en yaygın nedenlerinden biridir.

Gece boyunca tekrarlayan adrenalin yükselişleri → persistan hipertansiyon Non-dipping paterni → organ hasarı riski

2. Koroner Arter Hastalığı ve Miyokard İnfarktüsü

OSA, aterosklerozu hızlandırır. Meta-analizlerde:

KAH riskinin ≈ 2 kat arttığı Oksidatif stres ve endotel disfonksiyonunun temel mekanizma olduğu

gösterilmiştir.

3. İnme

Ağır OSA’nın iskemik inme riskini 2 kata kadar artırdığı bildirilmiştir.

4. Kardiyovasküler Mortalitede Artış

Çeşitli kohort çalışmalarında ağır OSA’lı hastalarda:

KV mortalite 2–5 kat artmış, Tedavi edilmeyen ağır OSA’da 10 yıllık sağkalımın belirgin daha düşük olduğu

gösterilmiştir.